Tijdens het algemeen overleg antipiraterij van 16 januari jl. heb ik toegezegd de Kamer voorafgaande aan het algemeen overleg materieel van 13 maart a.s. te informeren over de inzet van een boordhelikopter voor operatie Ocean Shield in de periode van mei tot half augustus a.s. Daarnaast heeft de vaste commissie voor Defensie (VCD) mij verzocht om een reactie op de berichtgeving over de NH-90 en schade aan de Belgische Alouette helikopter (Kenmerk 2013Z02553/2013D06538 van 15 februari jl.). Met deze brief doe ik de toezegging gestand en ga ik in op het verzoek van de VCD.
Inzet NH-90
Inmiddels vaart Hr.Ms. De Ruyter met aan boord een NH-90 helikopter in de tijdelijke configuratie (Meaningful Operational Capable, MOC). Nederland is het eerste land dat tijdens een operationele missie met een maritieme NH-90 vliegt. Er is de fabrikant veel aan gelegen dat de eerste operationele ervaringen met de maritieme NH-90 gunstig zijn. De eerste operationele ervaringen aan boord van Hr.Ms. de Ruyter zijn goed wat de beschikbaarheid en de operationele capaciteit betreft. In vier weken is ruim 60 uur gevlogen en zijn met de nieuwe sensoren goede surveillance-resultaten geboekt. Op 19 februari jl. heeft Hr.Ms. De Ruyter dankzij de NH-90 negen verdachten opgepakt. De uitstekende radar van de NH-90 gaf daarbij de doorslag. Na snelle detectie en interceptie met de NH-90 werden de verdachten ingerekend.
Leveringsschema NH-90
Volgens plan zou vanaf begin 2010 ieder kwartaal een NH-90 helikopter aan Defensie worden geleverd, maar de leveringen zijn met negen maanden vertraagd. Inmiddels zijn de eerste zeven toestellen op verzoek van Defensie geleverd in de tijdelijke configuratie. In januari jl. is de achtste NH-90 geleverd. Dit is de eerste helikopter in de uiteindelijke configuratie (Full Operational Capable, FOC). Op dit moment is het aantal NH-90’s niet toereikend om gelijktijdig alle opleidingen van het personeel en alle operationele taken uit te voeren. Bij de behandeling van de begroting 2013, tijdens het algemeen overleg Antipiraterij op 16 januari jl. en bij de beantwoording van
mondelinge vragen op 5 februari jl. is daarover met de Kamer van gedachten gewisseld. Ik zet de gevolgen van het tekort in deze brief op een rij.
2013
Voor de verdeling van helikoptercapaciteit in 2013 hebben naast de operationele inzet de opleidingen van de vliegende bemanningen en het grondpersoneel prioriteit. Zo moet worden voorkomen dat in de toekomst NH-90’s aan de grond moeten blijven vanwege een tekort aan opgeleide bemanningen.
De beperkte beschikbaarheid van NH-90’s met een opgeleide bemanning leidt ertoe dat er van mei tot en met augustus van a.s. geen geschikte Nederlandse helikopter beschikbaar is voor Hr.Ms. Van Speijk in de operatie Ocean Shield. In deze periode is er evenmin een geschikte defensiehelikopter voor Hr. Ms. Holland die kustwacht- en counterdrugstaken uitvoert in het Caribische gebied.
Indien de marineschepen niet worden uitgerust met een boordhelikopter, zijn er negatieve gevolgen voor de operationele inzetmogelijkheden. Zo zullen de mogelijkheden afnemen om objecten in een zeegebied te detecteren en te onderscheppen. Daarnaast is het lastiger om medische evacuaties en search and rescue taken uit te voeren. Defensie stelt dan ook alles in het werk om alsnog vervangende helikoptercapaciteit te verkrijgen. Inmiddels is een groot aantal bondgenoten verzocht een helikopter beschikbaar te stellen en wordt onderzocht of capaciteit kan worden gehuurd. Op dit moment zijn er nog geen concrete aanbiedingen. Ik zal u tijdens het algemeen overleg op 13 maart a.s. informeren over verdere ontwikkelingen.
2014 en 2015
Ook in 2014 en 2015 zal de helikoptercapaciteit nog achterblijven bij de behoefte. In 2014 is de helikoptercapaciteit toereikend voor antipiraterijmissies, maar voor het stationsschip in het Caribische gebied zal aanvullende capaciteit moeten worden gevonden.
Belgische Alouette
De zeestrijdkrachten van Nederland en België werken al jaren intensief samen. Het gebruik van elkaars materieel en personeel maakt deel uit van de samenwerking. Zo heeft Defensie tot nu toe drie keer een beroep gedaan op de Belgische Alouette voor ondersteuning van operaties in het Caribische gebied. De recente mediaberichten betreffen een Belgische Alouette die in het Caribische gebied aan boord van Hr. Ms. Friesland wordt ingezet als boordhelikopter. Tijdens de oversteek van de Atlantische oceaan, in slecht weer en bij zware zeegang, is de staart van de helikopter beschadigd door een botsing met een kleine palletwagen die uit de borging was losgeschoten. Inmiddels is de vereiste reparatie verricht en is de helikopter weer inzetbaar.
Ten slotte
Naar verwachting wordt de twintigste en laatste NH-90 in het eerste kwartaal van
2016 geleverd. Na de voltooiing van de ombouw van de eerste zeven helikopters van de MOC-configuratie naar de FOC-configuratie zal de totale vloot van NH-90 toestellen begin 2018 volledig operationeel inzetbaar zijn. Daarmee zal Nederland beschikken over een maritieme helikopter die is berekend op de taken.
DE MINISTER VAN DEFENSIE
J.A. Hennis-Plasschaert