Het winterseizoen laat zich de laatste dagen zien in al zijn facetten. En in de afgelopen jaren hebben we op vlak van het weeromstandigheden allerlei records gevestigd behalve dit van de voorspelbaarheid. Rampen in eigen regio's en in de rest van Europa hebben getoond dat de klimaatsveranderingen geen 'verreweg probleem' zijn maar ook in onze regio's voelbaar zijn en dat de combinatie met de winter een gevaarlijk cocktail kunnenvormen.
Waar we de voorbije winter amper sneeuw hebben gekend is het niet ondenkbaar dat dit winterseizoen een record sneeuwval zal sneuvelen. En we gingen bij onze Canadese collega's ten rade om te zien hoe zij zich wapenen tegen dergelijke lage temperaturen en sneeuwval. Sneeuw en ijs zijn geen ideale combinatie met helikopters, integendeel! En in Canada hebben heel wat meer ervaring op dit vlak dat wij hier in de Benelux.
Een paar punten waar we moeten op letten:
- Lage temperaturen: vanaf 0°C begint water en vocht op de romp en rotorbladen van de helikopter te bevriezen met negatieve gevolgen als resultaat. Vanaf -18°C is er ook risico dat motoroliën en hydraulische vloeistoffen gaan stollen met soms gevaarlijke gevolgen.
- Lage temperaturen en hoogte kunnen ook een zeer belangrijke rol spelen bij het vliegen van een helikopter; in gevallen van inversies kunnen dan zeer gevaarlijke situaties gaan voordoen.
- Andere aspecten van weercondities vooral bij frontvorming in de winter zijn dikwijls aanleiding tot gevaarlijke situaties. Inversies en dikke vochtige vrieslagen kunnen de helikopters zwaar in de problemen brengen.
- Wintervliegen in 'icing' condities is nog gevaarlijker omdat fenomenen als 'super-koud' water leiden tot onmiddellijke vries toestanden op de ruiten, rotorbladen en de romp van de helikopters. Hoger gewicht en wijzigende rotorblad profiel zullen soms fatale situaties creëren.
- Icing is fataal voor een helikopter; ieder risico in dit verband moet uitgesloten worden. Overigens hebben wij in onze warme landen ook weinig tot geen ervaring met deze toestanden en moeten we gewoon onze helikopters aan de grond houden of onmiddellijk landen bij dergelijke risico's.
- Sneeuw en opvliegende sneeuw zijn andere fenomenen die het vliegen in winterse toestanden gevaarlijk maken. Iedereen kent de video van de fatale crash in Berlijn waarbij de Politie in de sneeuw een training organiseerde met drie helikopters en waarbij twee grote helikopters op elkaar landden.
- Beperkte tot geen zichtbaarheid, sneeuw partikels in de turbines en "white outs" zijn oorzaken van crashes die we kunnen vermijden.
- Mist en verschillende koude variaties van mist leiden in winterperiode tot 'freezing fog' die de oorzaak kunnen zijn van een ijscoating op rotors, romp en de vensters van de helikopter.
- Winter stormen zijn typisch voor extreem koude delen van Canada en Alaska, zijn super gevaarlijk, bijna niet te overleven en gelukkig een fenomeen dat we in de Benelux hopelijk niet zullen tegenkomen. Extreem lage QNH, 12 uur durende windvlagen van 70 à 80 knopen en windstoten tot 120 knopen zijn extreme toestanden die men niet met een helikopter kan bedwingen.
- Voorspellingen van winterse toestanden zijn moeilijker te maken dan meer normale weersomstandigheden. Zeker bij lange en verre vluchten is dit een aspect waar we terdege rekening moeten mee houden; we wonen wel niet in Alaska maar toch kan een sneeuwvlaag en een aanvriezend koudefront ook hier toeslaan.
Als je dit leest is de conclusie vrij simpel, bij winterse toestanden blijven we best aan de grond. Als het toch moet zullen we onze vlucht heel voorzichtig moeten plannen en steeds vasthouden aan het principe: In Case Of Twijfel! Don't Twijfel... en blijf aan de grond!