In februari 2020 onthulde Bell dat ze een nieuw type geluidsarme staartrotor had uitgevonden. De eerste vliegtesten waren vrij positief.
Het Bell EDAT (Electrically Distributed Anti Torque) systeem staat voor een elektrische staartrotor die een aantal voordelen biedt ten opzichte van de conventionele staartrotor.
Eric Sinusas is bij Bell Helicopters programma directeur en naast EDAT ook verantwoordelijk voor de Bell 505, de Bell 407 en Bell 429. Hij is ook nauw betrokken bij de ontwikkeling van de Bell 525 en is houder van niet minder dan 9 helikopterpatenten. Het was Erik Sinusas die ons op 16 november een presentatie deed over de EDAT systeem.
EDAT staat voor 'Electrical Distributed Anti-Torque' of een elektrisch aangedreven staartrotor-systeem. Het is een vrij eenvoudig systeem die bestaat uit de volgende onderdelen:
- het klassieke voetenstuur
- 2 generatoren gevoed door de hoofdrotor gearbox
- 4 elektrische fan's met stuursysteem
In vergelijking met het conventionele anti-torque systeem is er geen complexe mechanische overbrenging meer van het voetenstuur naar de staartrotor en geen mechanische staartrotor gearbox. Ook de vrij gevaarlijke staartrotor is nu vervangen door vier kleinere, ingebouwde fans.
Hoe werkt het?
De piloot bediend het voetenstuur zoals bij een conventionele staartrotor maar bij EDAT wordt alleen de positie van beide pedalen elektrisch doorgegeven aan een motorstuurunit die deze positie omzet naar de juiste snelheid en richting van de 4 motoren van de fans (= ventilator).
De Safran motoren van de fans kunnen in elke richting (vooruit / achteruit) een snelheid van 6.000 toeren per minuut bereiken en de vier fans samen kunnen een zijwind van meer dan 35 knopen compenseren. Door de relatief kleine oppervlakte van de fans is de reactiesnelheid van de staartrotor zeer snel.
Voordelen van de EDAS staartrotor
- Geluidsbelasting
- door de verlaagde tipsnelheid van de fanbladen is het geluid van de staartrotor beduidend lager dan deze van een conventionele staartrotor
- Veiligheid
- fly by wire voor het voetenstuur (overgenomen van de Bell 525 )
- geen complexe mechanische componenten tussen pedalen en staartrotor
- elektronisch besturingssysteem dat eenvoudig kan worden upgedated
- het EDAT systeem laat ook een verdere automatisatie en vermindering van de werkbelasting van de piloot toe
- redundancy
- het verliezen van 1 of 2 fans is helemaal geen probleem
- zelfs met slechts 1 fan kun je nog landen, zij het met minder zijcontrole
- je kunt de helikopter volledig veilig opstijgen, vliegen en landen met drie fans
- de twee onafhankelijke generatoren die het systeem aandrijven worden op hun beurt aangedreven door de gearbox van de hoofdrotor zodat er ook bij autorotatie stroom geproduceerd wordt voor het EDAT systeem
- zero rpm op de grond
- je kunt vanaf het moment dat de skid op de grond staat onmiddellijk de EDAT uitschakelen, zeker bij een EMS operatie is het veilig dat je onmiddellijk na de landing de staartrotor kunt uitschakelen (en niet moet wachten tot de hoofdrotor stilstaat voor de staartrotor ook stilstaat)
- fly by wire voor het voetenstuur (overgenomen van de Bell 525 )
- Onderhoudskosten
- het wegvallen van de mechanische overbrenging naar de staartrotorgearbox, de staartgearbox zelf en de grote staartrotor maakt het onderhoud eenvoudiger en goedkoper
Gaat het EDAS systeem de conventionele staartrotor vervangen?
Bell denkt dat er veel mogelijkheden zijn om het EDAT systeem verder te ontwikkelen en dat de voordelen duidelijk mogelijkheden bieden om de conventionele staartrotor te vervangen. Het potentieel is groot zeker bij missies waar geluidsbelasting, veiligheid en beperkingen een rol spelen.
Bell gelooft duidelijk in het systeem en zal voor het einde van dit jaar een nieuwe media demonstratie met vliegtesten en een update geven. Zoals steeds volgen we dit voor u verder op.
Foto copyrights: Bell Helicopters
Andere patenten van Eric Sinusas: klik hier
Video:
