Nederlandse Chinook : een multifunctioneel militair werkpaard
Duizenden burgermedewerkers en militairen bij het Commando Materieel en IT zetten zich dagelijks in om het best mogelijke materieel en de beste IT voor onze militairen binnen te halen. Eenmaal overgedragen aan de militair in het veld wordt het dagelijks gereedschap. Vandaag vertellen militairen over hun materieel en IT-middelen. Deze keer: de CH-47F Chinook MYII CAAS-transporthelikopter, waarvan Nederland er 20 stuks heeft.
“Geen mooier toestel bij de luchtmacht”, zegt opzichter helikopteronderhoud Harm (42) met volle overtuiging over de grootste helikopter van de Koninklijke Luchtmacht. De sergeant-majoor van 298 Squadron op Gilze-Rijen werkt alweer 17 jaar met de Chinook. “Mooi, groot, log en een interessante combinatie van oudere en moderne technieken”, vertelt hij enthousiast. Als ervaren rot draagt hij zijn expertise van het multifunctionele militaire werkpaard nu graag over aan de jongere lichting.
Irak
De techneut verblijft sinds eind januari op de luchtmachtbasis Al-Assad in Irak. De drie Chinooks van het helikopterdetachement Task Force Lion worden ingezet voor vervoer van personeel en materieel naar onder meer Bagdad, Erbil en Koeweit. Het is de laatste rotatie voor de Nederlandse luchtmachters van Task Force Lion, wat betekent dat Harm en het team de drie helikopters aan het eind van de inzetperiode gereedmaken voor terugkeer naar Gilze-Rijen.
Vliegplanning
Het team van de Technische Dienst zorgt er in Irak voor dat de toestellen altijd inzetbaar zijn. De werkschema’s van de techneuten zijn enigszins flexibel, want die worden aangepast aan de vluchtschema’s. “En die vliegplanning is hier niet in beton gegoten”, lacht Harm.
Het team van de opzichter helikopteronderhoud zorgt voor de dagelijkse inspecties van de Chinook na iedere vlucht. “We vragen de bemanning of er bijzonderheden waren met de kist tijdens de vlucht, en verrichten daarna ons zogeheten ‘correctief onderhoud’ om zaken te verhelpen indien nodig. Verder heb je bijvoorbeeld het preventief onderhoud, waarbij we het toestel van onder tot boven nakijken, en het regulier onderhoud: dan geven we het toestel een kleine of grote beurt na een bepaald aantal vlieguren.”
Heet en stoffig
Verder is de in Irak toegevoegde hot & dusty-inspectie een vast onderdeel van de dagelijkse controle na het vliegen. Vanwege de hitte en het zand is extra onderhoud broodnodig. “Het is vooral veel schoonmaakwerk”, weet Harm. “Door het zand is de heli eerder vies en kunnen er sneller lekkages of beschadigingen ontstaan.” De opzichter hoeft de poetsdoek zelf niet meer ter hand te nemen, maar monitort het onderhoud van het team.
Slijtage
Tevens speelt de hitte zoals gezegd een grote rol. Ook al vallen de temperaturen in het begin van het jaar nog mee, in de zomer kan het kwik oplopen tot ruim 50 graden Celsius. En dat heeft natuurlijk effect op de Chinooks. “Door de hitte kunnen onderdelen sneller slijten en zijn oliën en vetten sneller verzadigd, waardoor ze eerder moeten worden vervangen.”
Buiten
De transporttoestellen staan bovendien buiten op de flight line, dus de extra goede zorgen van Harm en de collega’s zijn geen overbodige luxe. “We hebben één tent waarin we een toestel kunnen zetten, maar dat is puur voor langdurig onderhoud. Dus ze staan eigenlijk de hele tijd buiten.” Na het onderhoud geeft de sergeant-majoor het toestel vrij voor gebruik, zodat de bemanning van de heli weer veilig op pad kan.
Het werk in Irak bevalt goed, vertelt Harm tevreden. “We hebben een hecht team, de sfeer is goed en alle neuzen staan dezelfde kant op.” De omgeving is instabiel, maar tot nu toe is het tijdens zijn rotatie redelijk veilig geweest.
Huiswaarts
Zoals gezegd bereidt het huidige luchtmacht detachement ook alvast het vertrek naar Nederland voor. De Chinooks zijn vorig jaar met een civiel Antonov-transporttoestel naar Irak gebracht, maar keren huiswaarts per C-17-transportvliegtuig. Harm: “Het bijzondere van de laatste rotatie is dat we als Technische Dienst vanaf dag één al bezig zijn met hoe we de helikopters gaan terugverplaatsen. Wij zijn verantwoordelijk voor de afbouw van de drie heli’s en voor het op transport zetten. Dat moet je goed voorbereiden langs de logistieke lijnen en je moet van tevoren zeker stellen dat je alle middelen hebt om zo'n helikopter uit elkaar te halen.”
Per Chinook duurt het een paar dagen om hem te demonteren en in te laden. “Elke Chinook halen wij uit elkaar in een aantal hoofdcomponenten. Ook de rotorbladen gaan eraf en die plaatsen we in de Chinook zelf.” In één C-17-past één Chinook.
Laatste vluchtdag
De laatste operationele vluchtdag is in april 2025 en daarna volgt de afbouw in fases later die maand. Vanuit de internationale transporteenheid in Hongarije waaraan ook Nederland deelneemt, zal drie keer een C-17 landen om een Chinook mee te nemen. Daarmee komt de inzet van het detachement Task Force Lion in Irak ten einde. Die heeft dan in totaal een jaar geduurd.
Enkele specificaties van de Chinook
- Fabrikant: Boeing Helicopters
- Type: CH-47F MYII CAAS (Multi Year II Common Avionics Architecture System)
- Totale lengte: 15,5 meter zonder rotorbladen, 30,2 meter totaal
- Hoogte: 4,9 meter, breedte: 3,7 meter (zonder rotorbladen)
- Rotordiameter: 18,3 meter
- Maximum snelheid: 315 kilometer per uur
- Vliegbereik: 742 kilometer (zonder de extra brandstoftanks)
- De bemanning bestaat uit twee vliegers en twee loadmasters, afhankelijk van de opdracht eventueel aangevuld met 2 doorgunners en/of medisch personeel.
- Met haken onder de helikopter kan de Chinook externe ladingen (slingload) vervoeren, zoals voertuigen, containers of mortieren.
- In 1995 nam de luchtmacht de eerste Chinooks in gebruik, destijds nog in de D(elta)-uitvoering.
- De Chinook kan worden ingezet voor uiteenlopende taken, zoals transport van personeel en materieel, gewondenvervoer, zoek- en reddingsacties en brandbestrijding.
Colofon
Dit artikel verscheen eerst in de 02/2025 editie van het Defensiemagazine "Materieelgezien" (klik hier voor het ganse magazine)
- Bronvermelding: Materieelgezien - editie 02/2025 (reproductie met toestemming)
- Tekst: kapitein Henny de Boer
- Foto's credit: sergeant-majoor Cristian Schrik - bovenaan: Chinook-detachement NMI
- Copyrights: Ministerie van Defensie (NL) - met onze dank voor de medewerking.