De meest bekende luchtvaart motorenfabriek van Oost-Europa, het Oekraïense Motor Sich, is voor het weekend bestookt door het Russische leger. De omvang van de schade is nog niet bekend maar de aanval is intussen door de Oekraïense president Zelensky bevestigd. Rusland gebruikte Kinzhal- en Kalibr-raketten in zijn avondraketaanval op de fabriek en de omgeving, zei Zelensky op 5 augustus.
Het blijft onzeker of de raketaanvallen het hoofdkwartier van Motor Sich direct troffen, maar de aanval veroorzaakte zeker brand in de omgeving. De regio waarin het hoofdkantoor van Motor Sich is gevestigd, wordt gedeeltelijk bezet door Russische troepen en maakt de situatie zeer complex.
Zelensky wees op het belang van Motor Sich, die turbines produceert voor helikopters en vliegtuigen. In de Sovjetperiode was Motor Sich het center of excellence voor luchtvaartmotoren voor het ganse Oostblok.
De afgelopen jaren worstelt Motor Sich van de ene problematiek naar de andere. Na het uiteenvallen van de Sovjetunie bleef Motor Sich goede relaties onderhouden met zijn klanten in de voormalige Sovjetstaten maar dit veranderde toen Rusland in 2014 de Krim annexeerde. Rusland lanceerde een eigen ontwikkeling van luchtvaartturbines en wilde zo snel mogelijk onafhankelijk worden van de Motor Sich turbines.
Toen Motor Sich in ademnood kwam in 2017 kocht het Chinese staatsbedrijf Skyrizon een meerderheidsparticipatie (80%) in het Oekraïense Motor Sich. De participatie van het Chinese Skyrizon was de uitweg was om zowel financieel als commercieel terug een toekomst te hebben.
Maar Oekraïne bevroor de rechten van de aandelen van Skyrizon. Eind januari 2021 legde president Zelensky sancties op aan het Chinese bedrijf. Deze sancties blokkeerden alle tegoeden en vermogens van Skyrizon in Oekraïne, beperkten de mogelijkheden van Skyrizon om verkooptransacties te doen en blokkeerde Skyrizon om kapitaal uit Oekraïne te halen.
Op 11 maart 2021 besliste het Oekraïense 'National Security and Defense Council' dat Motor Sich genationaliseerd moest worden en dat de benadeelde aandeelhouders (o.a. het Chinese Skyrizon) zouden worden gecompenseerd.
Op 26 mei 2022 kregen we informatie dat de fabriek van Motor Sich in het Oekraïense Zaporizhia door de Russische beschietingen zwaar beschadigd en grotendeels onbruikbaar was.
In november 2022 kreeg Motor Sich de status van genationaliseerd bedrijf van nationaal belang en werd het bestuur ervan overgenomen door het ministerie van Defensie van Oekraïne.
Vorig jaar in oktober 2023 werd de voormalige CEO van Motor Sich, de 84-jarige Vjatsjeslav Bohuslajev, door de Oekraïense geheime dienst opgepakt onder verdenking van het leveren van helikopterturbines en onderdelen aan de Russen.
Hoe het echt gesteld is met het bedrijf is moeilijk in te schatten. We nemen aan dat Oekraïne intussen delen van de productie en reparatie van de turbines ergens anders heeft ondergebracht maar zeker weten we het niet.
Wordt ongetwijfeld vervolgd...
Foto hoofdkantoor: credit Mixabest -