Sinds de oorlog in Oekraïne is het heel stil geworden rond het Russische staatsbedrijf Russian Helicopters. Het bedrijf heeft zijn website voor westerse bezoekers geblokkeerd en heeft sindsdien ook geen pers of andere communicatie gedaan. De Facebook pagina van het bedrijf is sinds 18 februari ook niet meer bijgewerkt.
We vermoeden wel dat het staatsbedrijf de bouw van militaire helikopters heeft moeten opdrijven om de verliezen van het Russische leger in de oorlog met Oekraïne terug aan te vullen.
Maar de bouw van civiele helikopters voor zowel Russische klanten als voor klanten in 'bevriende' landen moet door de Amerikaanse en Europese sancties tegen Rusland in een moeilijk te ontwarren knoop liggen. En eens temeer geraakt Russian Helicopters in de problemen door toeleveringen van turbinemotoren uit het buitenland.
Toch toonde Russian Helicopters op de recente HeliRussia show (19/5 tot 21/5/2022 in Moskou) zijn portfolio militaire helikopers. Maar buiten Russische militairen waren er slechts een handvol militairen van Rusland's 'bevriende' landen. Overgens waren er ook geen buitenlandse exposanten te bespeuren op de 'wereldwijde' helikopter beurs.
Reeds in 2014 kreeg Russian Helicopters het moeilijk omdat het zijn turbines voor bijna alle helikopters betrok bij JSC Motor Sich. Deze motorenfabrikant was de erfgenaam van alle 'Sovjet luchtvaartmotoren-kunde' maar was en is nog steeds gevestigd in Zaporizhia, Oekraïne. Maar ook het Canadese Pratt & Whitney en later ook het Franse Safran stopten hun leveringen aan Russian Helicopters.
De Russische minister van Industrie startte toen een programma om Rusland snel onafhankelijk te maken van buitenlandse vliegtuigmotoren. Het programma zou de eerste volledige Russische motoren klaar hebben tegen eind 2014 en tegen eind 2015 zou een voldoende capaciteit beschikbaar zijn om aan de Russische vraag naar motoren te voldoen.
Dat de timing voor de Russische motoren optimistisch werd snel duidelijk. UEC-Klimov, de samenvoeging van alle Russische know-how op gebied van luchtvaart turbines, werd opgedragen te starten met de ontwikkeling en bouw van drie helikoptermotoren:
de VK-650V, de turbine voor de Ka-226T en de Ansat helikopter om de Safran Arrius 2G1 te vervangen (certificatie gepland in 2024)- de VK-1600V, de turbine voor de Ka-62 helikopter om de Safran Ardiden 3G te vervangen
- op 19 mei 2022 maakte UEC-Klimov bekend dat ze voor het eerst 25 succesvolle starts heeft gemaakt met deze turbine op de testbank - certificatie niet voor 2024
- de TV7-117V, de turbine voor de Mi-38 helikopter om de P&W PW127TS te vervangen
- de VK-2500PS-02, de zware turbine voor de Mi-28NM aanvalshelikopter, zou klaar zijn voor productie en zou ook in de KA-32 worden ingebouwd.
Niet in 2014 of 2015 maar op 30 juni 2016 begon UEC-Klimov de serieproductie van de TV7-117V en ontwikkelde de turbine verder om deze te kunnen gebruiken in verschillende helikopters en vliegtuigen. In mei 2021 kwam de VK-2500PS beschikbaar in serieproductie.
Maar beide andere motoren zijn nog in testfase en kunnen niet ingezet worden om de westerse sancties te omzeilen. Dit betekent dat de productie van onder meer de in Rusland succesvolle Ansat civiele helikopter stilgevallen is.
We vermoeden dat Russian Helicopters vandaag een backlog heeft van zowat 40 Ansat helikopters. Bronnen citeren dat het Russische leger ook zowat 50 militaire Ansat's in dienst heeft, maar dat deze toestellen door problemen met onderdelen van westerse fabrikanten niet afdoende kunnen worden onderhouden.
Naast de productie en onderhoudsproblemen kreeg Russian Helicopters van de EASA ook een tijdelijke opheffing van de type-certificaat van de Ka-32 opgelegd. Daardoor kunnen deze toestellen ook niet meer in de EASA landen vliegen. Maar de westerse sancties tegen Rusland verboden ook het gebruik van alle toestellen waarvoor Rusland de staat van operator is. Dat verbiedt een aantal Russische Mi-8 en Ka-32 helikopters om deze zomer in Europa te opereren.
Alles bij elkaar doet ons concluderen dat Russian Helicopters een zeer moeilijke tijd doormaakt en als staatsbedrijf een directe kredietlijn nodig zal hebben van het Ministerie van Financiën om het hoofd boven water te houden. Het toont ook aan, dat ondanks inspanningen om op vele vlakken zelfbedruipend te kunnen zijn, Rusland vandaag nog heel veel technologie uit het Westen nodig heeft om dit te bereiken.
We mogen nu reeds stellen dat deze oorlog, zelfs al kan men 'snel' tot een wapenstilstand komen, Russian Helicopters vele jaren in de tijd zal terugzetten. In de komende 20 jaar zal geen Europees of Amerikaans bedrijf het aandurven om officieel 'nieuwe' militaire of luchtvaarttechnologie naar Rusland te exporteren.
Oekraïne zal nog jaren nazinderen in de helikopterindustrie...